Bình luận của Chủ tịch VFOSSA về hai tin liên quan trên ictnews.vn sau "Thư ngỏ"

Ngay sau khi « Thư ngỏ của Chủ tịch VFOSSA gửi Bộ GD&ĐT, Tập đoàn Viettel » được đăng trên vfossa.vn và lan nhanh trên mạng xã hội Facebook ngày 29/8/2015, sau đó được ictnews.vn đưa lại vào sáng 31/8/2015, ngay sáng hôm sau, 1/9/2015, ictnews.vn đã đăng liên tiếp hai bài có liên quan, đến « Thư ngỏ », đó là : « Trưởng BTC nói gì về cuộc thi Vô địch Tin học Văn phòng Thế giới được tổ chức tại Việt Nam? » [1]  và ngay sau đó là « Bộ TT&TT công nhận các bài thi của cuộc thi Tin học văn phòng thế giới » [2] chúng tôi có một số bình luận như sau:

Trước hết, việc Bộ TT&TT đã rất vội vã công nhận các bài thi của cái gọi là « cuộc thi Tin học văn phòng thế giới », chưa đầy 48h sau khi « Thư ngỏ » được công bố là một động thái làm chúng tôi hết sức ngạc nhiên từ phía một cơ quan chủ quản Nhà nước về CNTT ! « Thư ngỏ » không hề đả động gì đến Bộ TT&TT ngoài việc dẫn ra một số thông tư của Bộ liên quan đến khuyến khích sử dụng PMNM. Bộ TT&TT cũng không hề liên đới trách nhiệm trong việc tổ chức và cổ vũ cuộc thi này. Thư ngỏ cũng không đề cập đến chuẩn kỹ năng quy định trong Thông tư 03 của Bộ TT&TT cũng như chất lượng của bài thi MOSWC. Việc làm này của Bộ làm người ta có cảm giác Bộ TT&TT đã tự giác đứng ra « thanh minh » cho mục tiêu của cuộc thi, vì văn bản công nhận này được ký ngay ngày 31/8/2015, tức là chỉ 2 ngày sau khi « Thư ngỏ » được công bố và đã được lan truyền khá nhanh trên Internet nhờ mạng xã hội.

Ictnews.vn viết : « Trong văn bản phúc đáp ngày 31/8/2015 » và không nói rõ ai yêu cầu và từ bao giờ. Tuy nhiên, đọc tiếp xuống dưới thì người đọc hiểu ngay rằng đó là theo đề nghị của BTC cuộc thi và việc xin được văn bản công nhận vào ngày 31/8/2015 và công bố ngay hôm sau rõ ràng là do họ đã cảm nhận được sức ép dư luận của « Thư ngỏ » và lập tức tìm biện pháp « ngăn chặn » từ phía cơ quan quản lý Nhà nước.

Nói Bộ TT&TT đã rất vội vã vì việc « công nhận » này hình như không theo qui trình nào cả. Chúng tôi còn nhớ khi làm dự thảo chuẩn kỹ năng cho thông tư 03 đã nói ở trên, Bộ TT&TT, cụ thể là Vụ CNTT đã làm rất cẩn thận, gửi công văn hỏi ý kiến các chuyên gia CNTT, các Bộ, Ngành, các Hiệp hội nghề nghiêp, trong đó có Hội Tin học Việt Nam, trước khi đệ trình Bộ trưởng ký và ban hành. Nay việc « Bộ công nhận các bài thi tin học Quốc tế mà Công ty IIG tổ chức tương đương và phù hợp với chuẩn kỹ năng sử dụng CNTT theo đúng Thông tư 03/2014/TT-BTTTT » lại không hề có Hội đồng chuyên gia nào được mời để thẩm định và đánh giá khách quan thì việc công nhận này căn cứ vào đâu? Một số chuyên gia CNTT khi được chúng tôi hỏi đều không biết việc này. Họ đều lấy làm lạ và không hiểu tại sao Bộ lại tự mình công nhận tùy tiện như vậy. Họ còn cho biết thêm, IC3 không phải là chứng chỉ quốc tế duy nhất về kỹ năng CNTT, ví dụ châu Âu còn có chứng chỉ ECDL/ICTL (European Computer Driving Licence/International Computer Driving Licence) nổi tiếng không kém. Tại sao Bộ TT&TT lại chỉ « công nhận các bài thi tin học Quốc tế mà Công ty IIG tổ chức » mà không đề cập đến các bài thi theo các chuẩn quốc tế khác, cho rằng hiện tại Việt Nam còn chưa làm được bài thi cấp chứng chỉ kỹ năng CNTT đáp ứng Thông tư 03 ? Việc Bộ « công nhận » này liệu có đúng chức năng và lấn sân các tổ chức xã hội nghề nghiệp liên quan trực tiếp như VAIP, VINASA, ...?

Quay lại với bài trả lời của trưởng BTC cuộc thi MOSWC Việt Nam cho « Thư ngỏ ». Chúng tôi nói nó là « trả lời » vì tựa đề bài viết trên ictnews.vn lúc đầu là «  Trưởng BTC cuộc thi Vô địch Tin học Văn phòng phản hồi thư ngỏ của VFOSSA », sau ít giờ BTC cuộc thi mới yêu cầu BBT đổi lại tựa đề như hiện nay. Việc BTC yêu cầu đổi lại tựa đề thực ra cũng dễ hiểu vì cả bài viết này, trưởng BTC chỉ ra sức quảng cáo, khuếch trương cho cuộc thi mà ông cho là rất có ý nghĩa, rất đáng tự hào, v.v... Tuy nhiên yêu cầu rất đơn giản và duy nhất của « Thư ngỏ » với BTC là hãy dịch tên tiếng Việt của cuộc thi cho đúng tên gốc tiếng Anh của nó từ nay về sau, thì trưởng BTC hoàn toàn phớt lờ !? Phải chăng đây là cách mà BTC định đánh hỏa mù dư luận bằng những lời hoa mỹ, to tát, đi vòng vo để né tránh một yêu cầu đơn giản và chính đáng của một tổ chức xã hội nghề nghiệp (VFOSSA) ? Người đọc tinh ý sẽ hiểu ra ngay rằng đề nghị này tưởng chừng rất đơn giản, song hình như nó lại đánh trúng thâm ý của BTC là cố tình « đánh lận con đen », để cuộc thi của IIG và chứng chỉ kỹ năng do họ cấp trở thành chứng chỉ hợp pháp và duy nhất cho kỹ năng Tin học văn phòng ở Việt Nam !

Trong bài diễn văn rất hùng hồn của trưởng BTC, chúng tôi để ý một chi tiết mà ông rất tự hào. Đó là khi nói đến qui mô ngày càng lớn của cuộc thi qua 6 năm cắm rễ tại Việt Nam, ông viết : « đặc biệt năm 2015, MOSWC đã thay đổi lớn về qui mô và chất lượng và thu hút 260 trường tham gia, 1,300,000 HS- SV đã được tiếp cận với Cuộc thi ». Với phần đông độc giả, đây là con số thật ấn tượng. Tuy nhiên ít ai để ý rằng nó lại ẩn chứa đằng sau một thông tin đặc biệt vui mừng cho Microsoft và đặc biệt đáng lo ngại cho chúng ta: không tốn một chút công sức nào, không xuất đầu lộ diện, ấy vậy mà chỉ với một cuộc thi năm nay, Microsoft đã « tuyển » được tại chỗ 1,3 triệu khách hàng Việt Nam tương lai, hăm hở, say mê tìm hiểu và sử dụng hệ điều hành và bộ phần mềm văn phòng vốn được mệnh danh « con dao pha kiếm tiền » của Microsoft! Một « phi vụ » tuyệt vời cho Microsoft mà họ không tốn một xu! Còn chúng ta, với mỗi cuộc thi, lực lượng lao động Việt Nam sẽ lại được bổ sung hàng trăm ngàn, thậm chí hàng triệu « con nghiện » tiềm năng những phần mềm thương mại độc quyền của Microsoft. 1,3 triệu người thi sẽ tương ứng với 1,3 triệu PC cài đặt Windows và MSO. Bao nhiêu trong số PC này cài đặt phần mềm có bản quyền, bao nhiêu máy xài đồ crack ? Là người Việt, chúng ta đều có thể ngầm đoán tỷ lệ đó là bao nhiêu. Tuy nhiên với BTC, đó đã và sẽ không phải điều họ quan tâm, hoặc cố tình phớt lờ. Khi nào các ứng viên này vào đời với hành trang « chỉ có Microsoft mà thôi », Microsoft sẽ thu lại đủ và có lời chắc chắn. Bài chơi của họ rất sâu xa và chúng ta theo đà này, sẽ mãi trong vòng luẩn quẩn, lệ thuộc vào phầm mềm độc quyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Giấc mơ « nước mạnh » sẽ mãi chỉ là giấc mơ!

IIG và công ty mẹ là Certiport cũng sẽ gặt hái lớn. Theo nguồn tin từ hệ thống đào tạo, với mỗi lần thi lấy chứng chỉ IC3, ứng viên phải trả lệ phí 1-1,2 triệu VND, không kể chi phí đào tạo và huấn luyện để thi đậu. Nếu IC3 là chứng chỉ duy nhất và bắt buộc với công chức, viên chức thì IIG sẽ tha hồ hốt bạc. Và điều đáng buồn là phần lớn số tiền mà người sử dụng phải chi trả này, cũng như số tiền bản quyền phần mềm Microsoft mà họ hoặc cơ quan họ sẽ phải trả trong tương lai, sẽ tuồn ra nước ngoài, góp phần làm suy kiệt nền kinh tế nước nhà.

Trên đây là một số bình luận của chúng tôi về hai tin liên quan đến « Thư ngỏ » đã đăng trên ictnews.vn, tờ báo điện tử uy tín của ngành CNTT nước nhà. Cảm ơn ictnews.vn đã đưa tin nhanh và kịp thời. Hy vọng những bình luận này sẽ lại tạo ra một làn sóng dư luận mới, ngõ hầu giúp cho các nhà đương cục kịp nhìn nhận lại vấn đề và đưa mọi việc về đúng chỗ của nó, góp phần bảo vệ người sử dụng, đặc biệt là thế hệ trẻ, vì một xã hội công bằng và tiến bộ.
Chú thích:
[1] Trưởng BTC nói gì về cuộc thi Vô địch Tin học Văn phòng Thế giới được tổ chức tại Việt Nam?
http://ictnews.vn/cntt/truong-btc-noi-gi-ve-cuoc-thi-vo-dich-tin-hoc-van-phong-the-gioi-duoc-to-chuc-tai-viet-nam-129751.ict
[2] Bộ TT&TT công nhận các bài thi của cuộc thi Tin học văn phòng thế giới
http://ictnews.vn/cntt/bo-tt-tt-cong-nhan-cac-bai-thi-cua-cuoc-thi-tin-hoc-van-phong-the-gioi-129758.ict)